"Depressiya"


İndiki vaxtda hər keçən gün bir az daha sıx rast gəlməyə başladığımız bir narahatlıq olan Depressiya (ruhi çöküntü); ümumiyyətlə ətrafımızda meydana gələn hadisələrə bir reaksiya olaraq ortaya çıxar. Bazarertəsi səhərləri yaşadığımız keçici çətinliklərdən, dərin romantik itkinlərin yaşandığı və psixiatr müdaxiləsi tələb edən ağır hadisələrə qədər bir çox narahatlıq depressiya olaraq adlandırılar.

İnsanlar zaman zaman özlərini hüznlü və bədbəxt hiss edərlər. İşindən ayrılmaq, sevdiyini itirmək və ya müvəffəqiyyətli ola bilməmək hüznə gətirib çıxaran həyat hadisələrindəndir. Qısaca hüzn normal həyatın bir parçasıdır. Ancaq bu hüznlü vəziyyətin uzanması və səbəbsiz ortaya çıxması ruh sağlamlığı problemidir və depressiya olaraq təyin olunar. Depresiya duyğu, düşüncə və davranışa təsir edər. Müalicə edilmədiyi təqdirdə aylar illər, bəzən də ömür boyu qala bilər.

Depressiya hər yaşda hər fərd də görülə biləcək ruhi bir xəstəlikdir. Genetik və ya biokimyasal səbəblər, ətraf şərtləri və psixososial çətinliklər, məcbur qalmalar depressiyanın başlamasında faktor ola bilər. Müalicə edilmədiyi vəziyyətdə fərdin həyatını ümidsiz, pessimist, böhran içində keçirməyə başlamasına səbəb yaradaraq, depressiv psixoz olaraq təyin olunan gerçəkləri görməyəcək qədər böhrana qədər çata bilər. Cəmiyyətin hər seqmentində görülə bilər. Psixiatrik xəstəliklər arasında ən sıx rast gəlinən bir mənzərədir.

Həyat boyunca hər 100 kişidən 10-nun və hər 100 qadından 20-nin depressiya keçirdiyi araşdırmalarla müəyyən olunmuşdur


Depressiyanın əlamətləri
1. Duyğularda , kədərli, üzüntülü, hüznlük hiss etmə
2. Həyatdan geri çəkilmə. Maraq, əlaqə və istəyin azalması. Daha əvvəl edilən fəaliyyətlərdən həz almama və maraqsızlıq.
3. Hər işi və duyğunu maneə törədən bir enerji itkisi. Əldən düşmə hissi, tez yorulma.
4. Yuxu pozuqluğu. Adam oyandığında özünü istirahət etməmiş hiss edə bilər. Səhərlər erkən oyanma, yatmaqda
çətinlik çəkmə, ya da yuxuya qaçış olaraq təyin olunan çox uyuma şəklində görülə bilər.
Yuxu pozuqluğu bir xəstəlik deyil? başqa xəstəliklərdə görülə bilən bir əlamətdir. Səbəbinin araşdırılması lazımdır.
Bedensel xəstəliklər (asdım, ürək xəstəliyi v. b.) səbəbiylə ola biləcəyi kimi psixiatrik xəstəliklərin (depresiya, mane v. b.) çoxunda görülə bilər.
5. Diqqəti toplamada çətinlik, çatışmazlıq. Konsentrasiya azalmışdır. Bir qəzeti oxuyamaya bilər
ya da bir filmi izləməyə bilər. İşini tam olaraq görməyə bilər.
6. Dəyərsizlik duyğuları. Özünü tənqid etmə davamlı hala çevrilə bilər, özünə güvən azalmışdır.
Cəsarət itər. Fərd özünü qeyri-kafi, müvəffəqiyyətsiz, əskik qiymətləndirməyə başlar.
7. Günahkarlıq duyğuları. Fərd keçmiş və bu günün mənfi hadisələrində özünü gerçəyə uyğun olmayan bir tərzdə
günahlandırmağa başlyar. Vicdan hesablarına girişər və sonunda sevincini itirər.
8. Yavaşlama. Fərd qərar verməkdə, qərarlar tətbiq etməkdə çətinlik çəkər. Davranışlarda, düşüncənin axışında
yavaşlıq ortaya çıxa bilər. Fərd durğundur, ya da tam tərsi bir şəkildə ajitasyon və həddindən artıq hərəkət görülə bilər.
9. İntihar düşüncələri. Fərd ölüm düşüncələriylə maraqlanmağa başlaya bilər. Bu vəziyyət çətinliklərin olunduğu
zamanlarda deyilə bilən ölsəm də xilas olsam duyğusundan fərqli olaraq daha çox ölümlə əlaqədar düşüncə, sorğulama
şəklində ortaya çıxa bilər.
10. Cinsi istəkdə azalma. Cinsiliyə qarşı maraqsızlıq başlaya bilər.
11. Dözümlülük iradəsinin düşməsi. Tez hirslənmə. Fərd asan hirslənməyə başlaya bilər. Dözümsüzlük, səs-küyə qarşı
həddindən artıq həssaslıq qazanma ortaya çıxa bilər.
12. Sıxıntılı vəziyyət. Fərd narahat bir gözləyiş içində ola bilər. Əsəbilik hiss etməyə başlar. Bəzən davamlı və ya
tez-tez, bəzən də heç ağlamaya bilər. İnsanlardan uzaqlaşa bilər.
13. Sanrı və varsansasılar. Adamda, hər kəsin öləcəyi, məhv olacağını, sonunun gəldiyini, kimsənin özünü sevmədiyini,
insanların özünə pislik edə biləcəyi kimi psikotik hücumlar görülə bilər.
14. Obsesyon. Fərdin mənasız, axmaq olduğunu bildiyi, amma dayandıra bilmədiyi düşüncələrdir. Depresiyalı
xəstələrin %30-unda obsesyon tapıla bilər.
15. Somatizasyon. Bəzən fərd depresiyada olduğunu şüur səviyyəsində fərqinə varar.


From: Samir (Admin)